Zicht op je relatiepatroon

Stap 1. Jouw natuurlijke neiging

Het is handig te weten wat je natuurlijke neiging is als er spanning is of als je relatieproblemen ervaart.
Vraag jezelf af: ‘Wat doe ik als iets spannend of lastig is? Vlucht, vecht of bevries ik?’

Mensen die vluchten of bevriezen, zullen afstand nemen, zich terugtrekken, het eerst zelf proberen op te lossen of uit te denken. Zij gaan het contact misschien liever uit de weg. Ik noem hen terugtrekkers.
Partners die de neiging hebben om te vechten, gaan de strijd aan, hebben de behoefte om alles te bespreken of regelmatig te mopperen. Ik noem hen protesteerders, overigens ook als ze niet geïrriteerd communiceren maar bijvoorbeeld rustig vragen: ‘Zullen we het er even over hebben?’

Maak nu eens een combinatie van deze twee ‘soorten’ mensen in een negatief patroon.
• Twee protesteerders zullen eerder irritaties uiten en de schuld bij de ander leggen. Deze partners krijgen waarschijnlijk op een gegeven moment ruzie en dan kan het er best flink hard aan toe gaan.
• Bij stellen met één protesteerder en één terugtrekker zal de eerstgenoemde kritiek uiten, waarop de ander afhaakt, defensief en/of afstandelijk wordt. Het kan ook andersom gaan; de terugtrekker keert in zichzelf tot grote ergernis van de protesteerder die daar dan geïrriteerd op reageert.
• Zijn er twee terugtrekkers in de relatie dan kan het eindeloos duren voor er gesproken wordt over wat dwars zit. Het lijkt misschien handig, want er zal weinig of geen ruzie zijn. Maar partners die beiden terugtrekkers zijn, kunnen zich heel eenzaam voelen.

In mijn blog Ruziestijlen en liefdesdansen schrijf ik meer over dit negatieve relatiepatroon en de therapiemethode Emotionally Focused Therapy (EFT relatietherapie).

Stap 2: Ik ken mijn natuurlijke neiging. En dan?

Bekijk eens of je elkaar over jouw neiging kunt vertellen.

Tips:
• Spreek af wie begint. Laat de ander uitpraten. Reageer nog niet.
• Praat vanuit jezelf. ‘IK merk dat ik…, IK voel me…., IK heb de neiging…..’

De communicatie kan er bijvoorbeeld zo uitzien.
Paul (een terugtrekker): ‘Ik merk dat ik de neiging heb om me terug te trekken nu ik me gestresst voel. Mijn hoofd zit vol en dan voel ik me onrustig. Ik bedenk wat ik allemaal kan doen om minder gestresst te worden. Dan wil ik graag alleen zijn.’
Lisa (een protesteerder): ‘Ik merk dat ik geïrriteerd raak. Ik voel me alleen. Ik heb de neiging om met de deur te slaan of te gaan schreeuwen.’

Stap 3: Hoe reageren jullie op elkaar?

Nu kunnen jullie elkaar uitleggen hoe je op elkaar inhaakt of reageert op de natuurlijke neiging van de ander.

Tips:
• Vermijd JIJ, praat vanuit IK
• Vertel over MIJN reactie op JOUW neiging
• Gebruik EN in plaats van MAAR

Weer even terug naar Lisa en Paul.
Lisa: ‘Ik merk dat ik steeds op je aan het letten ben. Als ik zie dat je je terugtrekt, voel ik me alleen en word ik boos.’
Paul: ‘Ja, en als ik merk dat je op me let of als ik ook maar enigszins denk dat je boos zou kunnen worden, dan neem ik afstand.’
Lisa: ‘Ja, en als ik zie dat jij afstand neemt en je terugtrekt, voelt het alsof ik er alleen voor sta en dan ga ik juist prikken en jou de schuld geven.’

Stap 4: Het negatieve patroon krijgt een naam

Ga met stap 3 door tot je alle reacties op elkaar zoveel mogelijk benoemd hebt.
Kunnen jullie nu een alarm- /stopwoord of kort zinnetje verzinnen?
Het gekozen woord kan passen bij het patroon. In mijn praktijk bedachten twee terugtrekkers bijvoorbeeld de naam ‘eilanden’ en twee protesteerders noemden het patroon ‘pingpongen’.
Sommigen spreken een zelfbedacht woord af, zonder dat het iets zegt over het patroon waar zij in zitten of in dreigen vast te lopen.
Kies een exclusief woord of zin, iets dat je in je dagelijks leven niet gebruikt.
Vermijd commando’s als ‘stop!’ of ‘houd op!’ Die kunnen juist olie op het vuur zijn.

Stap 5: Blijf of stap uit het patroon

Op het moment dat één van de twee denkt ‘daar gaan we weer!’, is het alarm of stopwoord de waarschuwing: ‘Als we zo doorgaan. komen we in ons negatieve patroon terecht en dat wil ik niet!’
Als jij of je partner het alarm of stopwoord zegt, neem dan even afstand en sta beiden eens stil bij de vraag: ‘Wat deed ik waardoor we dreigden in het patroon te stappen?’
Daarna, als de emoties bedaard zijn of de irritatie is verdwenen, kun je teruggaan naar stap 3, waarin je elkaar vertelt wat er bij jou gebeurde in deze situatie.

Deze stappen lijken wellicht eenvoudig uit te voeren. De praktijk kan echter anders zijn. Bedenk dat het niet meteen perfect hoeft te gaan. Neem de tijd voor herhaling.